Techniki druku z przeszłości — które metody drukowania używane są obecnie rzadziej, a które w ogóle?

Od czasów starożytnych ludzie zaczęli poszukiwać sposobów na przekazywanie i zachowywanie wiedzy. Technika druku odegrała więc znaczącą rolę w rozwoju cywilizacji, ewoluując i dostosowując się do potrzeb całego społeczeństwa.

Współczesna technologia druku to złożony i różnorodny świat. Obejmuje różne metody drukowania, takie jak druk UV, offsetowy, sitodruk czy druk fleksograficzny. Każda z nich ma swoje unikalne zalety i zastosowania, które pozwalają na tworzenie różnych produktów, od codziennych gazet i czasopism, po ekskluzywne publikacje czy opakowania.

1. Wynalezienie druku na glinianych tabliczkach (ok. 3500 r. p.n.e.) - pierwsze zapisy na glinianych tabliczkach są jednymi z najstarszych form druku i pochodzą z Mezopotamii. Początkowo służyły do zapisywania informacji handlowych, prawniczych czy religijnych.

2. Pismo chińskie i wynalezienie papieru (ok. 105 r. n.e.) - Chińczyk Cai Lun wynalazł papier, co było przełomem w historii druku. Umożliwiło to zastąpienie dotychczas używanych materiałów, takich jak jedwab czy bambus, bardziej praktycznym i łatwym w użyciu nośnikiem informacji.

3. Druk na drewnianych blokach (VIII-XI wiek) - Chińczycy opracowali technikę druku na drewnianych blokach, gdzie obraz lub tekst był wycięty w drewnie, a następnie pokryty farbą i odbijany na papierze. W późniejszym czasie technika stosowana była również w Korei, Japonia później w Europie.

4. Złote pismo (XII wiek) - Koreańczycy opracowali technikę druku przy użyciu ruchomych czcionek z metalu, zwaną "złotym pismem". Była to istotna innowacja, która wpłynęła na dalszy rozwój całej dziedziny.

5. Druk ruchomy Johanna Gutenberga (1440 r.) - niemiecki wynalazca, Johann Gutenberg, zapoczątkował rewolucję drukarską, wynalazł druk ruchomy z metalowych czcionek, co pozwoliło na szybkie i masowe powielanie tekstów. Jego najbardziej znanym dziełem jest 42-liniowa Biblia.

6. Druk offsetowy (1904 r.) - Amerykanin Ira Washington Rubel opracował metodę z wykorzystaniem druku offsetowego, który polegał na pośrednim przenoszeniu obrazu z metalowej płyty na papier za pomocą gumowego cylindra. Technika ta zrewolucjonizowała druk książek, gazet i czasopism.

7. Druk cyfrowy (1980-90) - wraz z rozwojem technologii komputerowych, druk cyfrowy zaczął zyskiwać na popularności. Umożliwiał szybkie drukowanie na żądanie, bez konieczności tworzenia form drukowych, co obniżyło koszty druku, zwłaszcza przy niskich nakładach.

8. Druk 3D (1986 r.) - wynalazca Charles Hull opatentował technologię druku 3D, która pozwala na tworzenie trójwymiarowych obiektów warstwa po warstwie z różnych materiałów.

Druk wypukły stosowany jest od lat i długo stanowił jedną z bardziej popularnych opcji uszlachetniania druku. Opiera się na wytłaczaniu obrazu lub tekstu na papierze za pomocą podwyższonych części matrycy. Jednak z biegiem czasu technika druku wypukłego zaczęła być wypierana przez nowocześniejsze technologie, takie jak bezwodny druk offsetowy.

Bezwodny druk offsetowy został wynaleziony w latach 70. XX wieku. Od tego czasu rewolucjonizował branżę drukarską, eliminując konieczność stosowania wody w procesie drukowania. Dzięki temu, osiągnięto fotograficzną jakość wydruku, lepszą reprodukcję detali oraz stałość kolorów. Wykorzystanie druku offsetowego pozwoliło na oszczędność zarówno czasu, jak i zasobów, ograniczając negatywny wpływ na środowisko naturalne.

Druk intaglio swojego czasu był szeroko stosowany w celach artystycznych i komercyjnych. Polega na wyciągnięciu tuszu z wgłębień na metalowej płycie i przeniesieniu go na papier pod wpływem wysokiego ciśnienia. Chociaż współczesne technologie, takie jak druk cyfrowy LED, czy latekstowy zyskały dominującą pozycję na rynku, intaglio nadal jest używany przez artystów i rzemieślników w celach specjalistycznych. Ze względu na swoje unikalne właściwości, takie jak głębokość kolorów, precyzja detali i tekstura i fotograficzna jakość druku, intaglio nadal cieszy się uznaniem przy małych nakładach.

Co ciekawe, metoda jest stosowana np. przy produkcji banknotów, certyfikatów czy dokumentów wartościowych, gdzie kluczowa jest trudność w sfałszowaniu i liczy się każdy najmniejszy szczegół.

Druk dagerotypowy, choć nie jest techniką druku w tradycyjnym rozumieniu, był jednym z pierwszych i najbardziej wpływowych procesów fotograficznych w historii. Został wynaleziony przez Louisa Daguerre'a w 1839 roku, dagerotyp polegał na utrwalaniu obrazu na srebrzanym lub srebrnopokrytym miedzianym blasku za pomocą jodków srebra i odsłonięciu go na światło.

Dagerotypy były używane głównie w dziedzinie portretów, ale pozwalały też na dokumentowanie wydarzeń historycznych, krajobrazów czy obiektów architektonicznych. Ze względu na wysoką jakość obrazów, nasycone kolory, detale i ostrość, dagerotypy zyskały dużą popularność w XIX wieku. Szczególnie polubiła go klasa średnia ze względu na stosunkowo niski koszt w porównaniu do innych technik drukarskich.

Z biegiem czasu, dagerotypy zostały zastąpione przez inne procesy fotograficzne, takie jak ambrotyp, kolodion mokry czy później negatyw na szkle. Dawały większą możliwość personalizacji i łatwiejsze powielanie obrazów. Głównym czynnikiem wzrostu popularności była jednak przystępna cena i krótszy czas przygotowania formy drukarskiej.

Cynkotypia, znana również jako cyjanotypia, to technika druku fotograficznego wynaleziona w 1842 roku przez angielskiego naukowca Sir Johna Herschela. Wydruk realizowany jest poprzez żelazocyanek potasu i cytrynian żelaza(III) na papierze, który po naświetleniu światłem ultrafioletowym i przepłukaniu wodą, utrwala obraz w charakterystycznym błękitnym odcieniu.

Cynkotypii używano głównie do reprodukcji rysunków technicznych, takich jak plany architektoniczne czy inżynieryjne, stąd nazwa "niebieskie odbitki" (blueprints). W miarę upływu czasu, technika została zastąpiona przez bardziej ekologiczne techniki drukarskie. Jest to np. kserografia, druk cyfrowy UV LED, czy plotery wielkoformatowe.

Mimo że cynkotypia przestała być popularna w przemyśle, nadal cieszy się uznaniem wśród artystów, fotografów i hobbystów jako alternatywna metoda fotografii.

Druk rtęciowy był jedną z wcześniejszych metod druku cyfrowego, polegającą na generowaniu światła z lampy rtęciowej. Wymagało to jednak użycia dużej ilości energii i stanowiło zagrożenie dla środowiska ze względu na wykorzystanie rtęci.

Nowoczesna technologia druku UV LED wykorzystuje diody LED do generowania światła UV. Pozwala na osiągnięcie podobnej jakości druku, ale bez użycia szkodliwych substancji i zużywania znacznie mniejszej ilości energii. Dzięki temu, druk UV LED to obecnie jedna z najbardziej ekologicznych technik drukarskich.

Druk solwentowy, używający atramentów rozpuszczalnych w organicznych rozpuszczalnikach, był jedną z popularnych metod druku wielkoformatowego. Metoda ta miała jednak wiele wad, takich jak emisja szkodliwych związków chemicznych, problemy z odprowadzaniem i utylizacją rozpuszczalników oraz wysokie koszty eksploatacji.

Druk lateksowy to dużo nowocześniejsza technologia. Wydruk realizowany jest przy wykorzystaniu ekologicznych, wodnych atramentów lateksowych. Po utwardzeniu w procesie termicznym zapewniają wysoką trwałość i odporność na działanie czynników atmosferycznych. Technika stosowana jest bez udziału rozpuszczalników i nie wymaga specjalnej wentylacji, co czyni ją bardziej przyjazną dla środowiska i zdrowia.

Druk rolowy i druk arkuszowy to dwie podstawowe techniki druku, stosowane w przemyśle drukarskim. Rolowy polega na drukowaniu na bieżącej rolce papieru lub folii, natomiast druk arkuszowy opiera się na drukowaniu na pojedynczych arkuszach papieru.

Mimo że obie techniki mają swoje zastosowania, druk rolowy jest uważany za bardziej efektywny i wydajny. Jego główną zaletą jest możliwość drukowania w ciągłym trybie, co oznacza, że proces zadruku podłoża papierowego jest dużo szybszy.

Uważa się go też za bardziej ekonomiczny, ponieważ umożliwia produkcję na większych powierzchniach. W rezultacie zmniejsza ilość odpadów i zapewnia lepszą wykorzystanie nośnika druku. To ekonomiczna opcja dla firm, które potrzebują drukować na dużych ilościach nośników. Metoda arkuszowa natomiast jest lepszym rozwiązaniem w przypadku wydruków jednostkowych.

Obecnie istnieje wiele różnych technik druku umożliwiających stworzenie niemal każdego rodzaju projektu. Wybór zależy przede wszystkim od rodzaju nośnika, ilości i rozmiaru nakładu i oczekiwanej jakości. Dzięki coraz szybszemu postępowi technologicznemu, nowe techniki druku będą ewoluować i dawać nam nowe możliwości.

W kontekście wspomnianej ewolucji technologii druku, warto podkreślić, że w Strefie Xero, zlokalizowanej w dwóch punktach w sercu Warszawy, przechodzimy ramię w ramię z postępem. Wykorzystujemy najnowsze technologie drukarskie, aby sprostać różnorodnym potrzebom naszych klientów. Nasza oferta obejmuje szeroki wachlarz usług poligraficznych i introligatorskich, zapewniając kompleksowe wsparcie od koncepcji do finalnego produktu.

Zapraszamy do odwiedzenia naszych punktów w Warszawie:

• ul. Grójecka 76 Warszawa Ochota,

• ul. Sosnkowskiego 23 Warszawa Ursus.

Nasi doświadczeni specjaliści służą fachowym doradztwem i gwarantują najwyższą jakość wykonania. W Strefie Xero dbamy nie tylko o nowoczesność i efektywność, ale także o zadowolenie naszych klientów, dostarczając produkty drukarskie dostosowane do indywidualnych oczekiwań.